Van bank naar bank

Agathepark

Nederlands English
Dit drukbezochte park kent een bijzondere geschiedenis.
Bij het zestigjarig jubileum van zijn (toen nog) succesvolle sigarenfabriek besloot Krommenieër Barent Jurriaan Baars (1871-1955) iets terug te doen voor het dorp waar zijn vader ooit in een houten huisje begonnen was met sigaren maken. Hij schonk 3000 gulden (nu ongeveer 25.000 euro) als startkapitaal om een park voor de bevolking aan te leggen. Het moest een plek van ontspanning en cultuur worden, met een mooie muziektent waar muziekgezelschap ‘Onderling Genoegen’ (dat in 1896 was opgericht door werknemers van de sigarenfabriek Baars) kon optreden.
Hoewel de gemeenteraad eigenlijk liever woningen wilde bouwen, besloot burgemeester Klerk om de gift toch te omarmen. Er werd boerenland aangekocht en de schooljeugd plantte de eerste bomen in 1929.
Maar het geld bleek lang niet toereikend, linoleumfabrikant Pieter Hendrik Kaars Sijpesteijn werd door zijn vrouw Agathe Kaars Sijpesteijn-Crok (1865-1929) overgehaald om 43.000 gulden te doneren en daar legde het gemeentebestuur in 1931 nog eens 40.000 gulden bij om de vele werklozen aan het werk te helpen, want ondertussen was het crisis. Zo kwam de totale som voor het Agathapark bij de opening uit op ruim zeven ton in euro’s.

Het park werd door de Nederlandsche Heidemij aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Er kwam een hoge brug over de sloot (om de boerenpramen niet te belemmeren). Het grasveld in het noordelijk deel werd een geliefde plek voor sport en spel. In de winter was er een schaatsbaan. In het zuidelijk deel kwamen een wandelpark met volière en een mooie muziektent met een prima akoestiek. Verder verschenen er in de loop van de tijd zitbanken, kunstwerken en bij het 25-jarig bestaan een fraaie fontein in de parkvijver. Er hebben zelfs aapjes in de volières gewoond!

Op 12 september 1931 werd het park geopend door Anna Kaars Sijpesteijn, de dochter van Agathe naar wie het park vier jaar later, uit dankbaarheid voor haar inzet, vernoemd zou worden. Natuurlijk werd het feest muzikaal omlijst door ‘Onderling Genoegen’, die meteen hun 35-jarig bestaan konden vieren. Ze bestaan nog steeds!
Het Agathepark werd al snel het levend, kloppend hart van natuur- en cultuurminnend Krommenie, het hele jaar door. De hoogtijdagen lagen in de jaren zestig.

Aan het eind van de vorige eeuw was het park als gevolg van bezuinigingen danig in verval geraakt. De kunstwerken waren vernield, de muziektent al meerdere keren afgebrand en de paadjes waren modderpoelen geworden. Reden voor een groep betrokken Krommenieërs om bij de gemeenteraad van Zaanstad aan de bel te trekken. Onder leiding van de bekende Krommenieër Jan Raap (1925-2009) werden in het voorjaar van 1989 ruim 1600 handtekeningen opgehaald en werd adoptieclub ‘Vrienden van het Agathepark’ opgericht. De acties hadden succes, want nog datzelfde jaar werd als eerste de volière opgeknapt, de rest van het park volgde in de jaren daarna. De actievoerders kregen in 1994 de sociale vernieuwingsprijs van de gemeente Zaanstad.